آتش نشانی
لوله مانیسمان یا لوله بدون درز نوعی لوله فلزی از جنس کربن استیل (فولادی)، استنلس استیل (فولاد ضد زنگ) یا فولاد آلیاژی است که در فرآیند تولید از میان تهی کردن شمش توپر فولادی (Billet) ساخته می شوند. این کار توسط سمبه ای حفره ای درون میله سرخ شده از حرارت انجام می شود.
وله مانیسمان یا بدون درز چیست؟
لوله مانیسمان یا لوله بدون درز نوعی لوله فلزی از جنس کربن استیل (فولادی)، استنلس استیل (فولاد ضد زنگ) یا فولاد آلیاژی است که در فرآیند تولید از میان تهی کردن شمش توپر فولادی (Billet) ساخته می شوند.
این کار توسط سمبه ای حفره ای درون میله سرخ شده از حرارت انجام می شود. محصول نهایی لوله مانیسمان به صورت هیدرواستاتیک تست شده و بازرسی می شود و در صورت لزوم پوشش داده می شود. انواع لوله فولادی کربن استیل بدون درز قابل ارائه در هایپر صنعت فامکو به شرح زیر است:
لوله مانیسمان یا بدون درز کربن استیل API5L
لوله مانیسمان یا بدون درز کربن استیل A106
لوله مانیسمان یا بدون درز کربن استیل A53
لوله های درزدار از طریق جوشکاری ورق فولادی تولید می شود، به همین دلیل این لوله ها توانایی رفع نیاز در صنایع با فشار بالا مانند صنایع پالایشگاهی، انتقال نفت و گاز، سیلندرهای هیدرولیک، مبدل های حرارتی، دیگ های بخار و بویلرها و صنایع خودروسازی را ندارند. لذا در بخش های فشار بالای صنعت از لوله های بدون درز استفاده می شود. این لوله به دلیل نداشتن درز جوش که بهترین مکان برای ایجاد نشت، خوردگی و ترک محسوب می شود، در برابر فشار مقاومت بالایی از خود نشان می دهد.
استفاده از این لوله ها برای تولید برخی قطعات، فرآیند طراحی و ساخت آنها را ساده تر و سریع تر می کند. همچنین در استفاده از بسیاری از مواد و متریال مورد نیاز برای ساخت آنها نیز صرفه جویی می شود. این لوله ها حتی در فرآیند های جوشکاری، فلنجینگ و خمش هم مورد تایید هستند. شما می توانید لوله های مانیسمان را در اشکال مختلفی از سطح مقطع ها مشاهده کنید. در واقع این لوله ها به دو گروه لوله های دایره ای و لوله های شکل خاص تقسیم می شوند.
معمولا لوله های فولادی دایره ای شکل، حجم بیشتری از انتقال سیالات را نسبت به لوله های فولادی دیگر پشتیبانی می کنند. به عبارت ساده تر، می توان سیال بیشتری را با استفاده از لوله های فولادی دایره ای جابجا کرد. به همین دلیل هم هست که برخی از انواع لوله های بدون درز به صورت گرد ساخته می شوند. اما لوله های چهار گوش یا مستطیلی مانیسمان هم ویژگی های خاص خودشان را دارند.
این لوله ها در شرایط خمش استحکام بالایی از خود نشان می دهند. همچنین از لوله های مستطیلی یا مربع بدون درز در قطعات و تجهیزات مختلف ماشین آلات صنعتی، کشاورزی، مبلمان استنلس استیل و غیره هم استفاده می شود. در واقع لوله های مانیسمان شکل خاص، اینرسی و مدول مقطع (ویژگی هندسی خاص برای محاسبه خمش) بیشتری دارند.
در نتیجه می توانند مقاوت خمشی و پیچشی بیشتری هم از خود نشان دهند و همین مسئله تاثیر زیادی در کاهش وزن این لوله های استیل بدون درز خواهد داشت. لوله فولادی بدون درز یا مانیسمان یک لوله همه منظوره است که در بسیاری از مصارف تولیدی، تجاری، صنعتی و عمومی مورد استفاده قرار می گیرد.
لوله هایی که به استحکام و مقاومت بالا معروف هستند، معمولا در برخی از ویژگی ها با هم مشترک اند. یکی از این ویژگی ها مواد به کار رفته در ساخت لوله ها یا متریال آنهاست. لوله های مانیسمان معمولا بر اساس متریال و میزان ضخامت در دو دسته بندی کلی قرار می گیرند:
- استنلس استیل
- آستینتی – فریتی (که با عنوان لوله های دوبل و فوق دوبل شناخته می شوند.)
به طور کلی، لوله های بدون درز یا مانیسمان طوری ساخته می شوند که فشار و حرارت بالا، تاثیر زیادی در خواص مکانیکی آنها نداشته باشد. درجه بندی مقاومت دمای این لوله ها با توجه به محیط و نوع کاربری آن متفاوت است. با در نظر گرفتن موارد عنوان شده در جدول زیر می توانید آشنایی بیشتری نسبت به محدوده های دمایی لوله های مانیسمان پیدا کنید.
| کاربری محیط | حداکثر دمای قابل تحمل (درجه سانتیگراد) |
| فرآیندهای شیمیایی | 500 |
| نیروگاه ها | 700 |
| کارخانجات و کوره ها | 1000 |
با توجه به این که میزان سیلیکون و آلومینیوم به کار رفته در آلیاژ این لوله ها مقدار قابل توجهی است. لذا می توان گفت که لوله های مانیسمان دارای مقاومت مناسبی در برابر بخار داغ، ذوب، آلاینده های هوای محیط و غیره، دارند. دسته بندی کلی این لوله در دو گروه لوله های بدن درز سرد و گرم قرار می باشند. کیفیت بالای این لوله یکی از دلایل مهم تایید آن توسط استانداردهای صنعتی و معبتر دنیاست.
لوله های بدون درز طبق استاندارد متریالی ASTM A106 و ASTM A53 و Gr B API 5L تولید شده و همچنین استاندارد ابعادی لوله مانیسمان ASME B36.10 و ASME B36.19 می باشد. ASME B 36.10 برای لوله های Carbon Steel و ASME B 36.19 برای لوله های Stainless Steel به کار برده می شوند. سایز لوله های فولادی بدون درز از ⅛ اینچ (قطر خارجی 10.3 میلیمتر) تا 24 اینچ (قطر خارجی 610.4 میلیمتر) می باشد.
برای بیان ضخامت لوله های بدون درز یا مانیسمان از رده (Schedule) یا روش وزنی استفاده می شود که شامل رده 10، 20، 30، 40، 60، 80، 120، 160 و یا رده STD ،XS و XXS می شوند. این نمادها هر کدام نشان دهنده یک ویژگی خاص هستند. به طور کلی هر یک از آنها را می توان به این صورت معنی کرد که:
- STD به معنی Standard (استاندارد) می باشد.
- XS به معنی Extra Strong (سنگین) می باشد.
- XXS به معنی Double Extra Strong (فوق سنگین) می باشد.
| عناصر شیمیایی | گرید A | گرید B | گرید C |
| کربن | 0.25 | 0.30 | 0.35 |
| منگنز | 0.027 تا 0.93 | 0.29 تا 1.06 | 0.29 تا 1.06 |
| فسفر | 0.035 | 0.035 | 0.035 |
| سولفور | 0.035 | 0.035 | 0.035 |
| سیلیکون | 0.1 | 0.1 | 0.1 |
| کروم | 0.4 | 0.4 | 0.4 |
| مس | 0.4 | 0.4 | 0.4 |
| مولیبدن | 0.15 | 0.15 | 0.15 |
| نیکل | 0.4 | 0.4 | 0.4 |
| وانادیوم | 0.08 | 0.08 | 0.08 |
* اعداد بر اساس درصد می باشند.
| قطر نامی لوله (اینچ) | قطر خارجی (اینچ) | قطر خارجی (میلیمتر) | 20 | 30 | STD | 40 | 60 | XS | 80 | 100 | 120 | 140 | 160 | XXS |
| ½ | 0.84 | 21.30 | – | – | 2.77 | 2.77 | – | 3.73 | 3.73 | – | – | – | 4.78 | 7.47 |
| ¾ | 1.05 | 26.70 | – | – | 2.87 | 2.87 | – | 3.91 | 3.91 | – | – | – | 5.56 | 7.82 |
| 1 | 1.31 | 33.40 | – | – | 3.38 | 3.38 | – | 4.55 | 4.55 | – | – | – | 6.35 | 9.09 |
| 1 ¼ | 1.66 | 42.20 | – | – | 3.56 | 3.56 | – | 4.85 | 4.85 | – | – | – | 6.35 | 9.70 |
| 1 ½ | 1.90 | 48.30 | – | – | 3.68 | 3.68 | – | 5.08 | 5.08 | – | – | – | 7.14 | 10.15 |
| 2 | 2.37 | 60.30 | – | – | 3.91 | 3.91 | – | 5.54 | 5.54 | – | – | – | 8.74 | 11.07 |
| 2 ½ | 2.87 | 73 | – | – | 5.16 | 5.16 | – | 7.01 | 7.01 | – | – | – | 9.53 | 14.02 |
| 3 | 3.50 | 88.90 | – | – | 5.49 | 5.49 | – | 7.62 | 7.62 | – | – | – | 11.13 | 15.24 |
| 3 ½ | 4 | 101.6 | – | – | 5.74 | 5.74 | – | 8.08 | 8.08 | – | – | – | – | – |
| 4 | 4.50 | 114.3 | – | – | 6.02 | 6.02 | – | 8.56 | 8.56 | – | 11.13 | – | 13.49 | 17.12 |
| 5 | 5.56 | 141.3 | – | – | 6.55 | 6.55 | – | 9.53 | 9.53 | – | 12.70 | – | 15.88 | 19.05 |
| 6 | 6.62 | 168.3 | – | – | 7.11 | 7.11 | – | 10.97 | 10.97 | – | 14.27 | – | 18.26 | 21.95 |
| 8 | 8.62 | 219.1 | 6.35 | 7.04 | 8.18 | 8.18 | 10.31 | 12.7 | 12.70 | 15.09 | 18.26 | 20.60 | 23.01 | 22.23 |
| 10 | 10.75 | 273.1 | 6.35 | 7.80 | 9.27 | 9.27 | 12.70 | 12.7 | 15.09 | 18.26 | 21.44 | 25.4 | 28.58 | 25.40 |
| 12 | 12.75 | 323.9 | 6.35 | 8.35 | 9.53 | 10.31 | 14.27 | 12.7 | 17.48 | 21.44 | 25.40 | 28.58 | 33.32 | 25.40 |
| 14 | 14 | 355.6 | 6.35 | 9.53 | 9.53 | 11.13 | 15.09 | 12.7 | 19.05 | 23.83 | 27.79 | 31.75 | 35.71 | – |
| 16 | 16 | 406.4 | 7.92 | 9.53 | 9.53 | 12.7 | 16.06 | 12.7 | 21.44 | 26.19 | 30.96 | 36.53 | 40.49 | – |